recensie "Speed of Trust" - Stephen M.R. Covey

The speed of trust – Stephen M.R. Covey

Eerst maar een snel gemaakt misverstand uit de wereld helpen; dit boek is niet van DE Covey, maar van zijn oudste zoon. Het misverstand is snel gemaakt, omdat het boek oogt als een bestseller. Veel aanbevelingen van grote namen aan het begin van het boek (11 bladzijden!), het hele boek doorspekt met zeer overtuigende voorbeelden en krachtig taalgebruik (ondertitel van het boek: ‘the one thing that changes everything’). De kracht van dit boek zit in de niet te ontkomen duidelijke boodschap: het draait om vertrouwen als het gaat om wat er nodig is om van organisaties en jezelf successen te maken. Vertrouwen dus en dat uitgebouwd in een helder, goed onderbouwd verhaal met een duidelijke rode lijn. In zijn inleidende hoofdstuk heeft Covey het over een crisis in vertrouwen op allerlei terreinen. Grappig genoeg wordt Nederland genoemd als 1 van de weinige landen met een hoog vertrouwenspercentage (60%)tussen mensen.

Covey heeft een heldere boodschap: vertrouwen verandert alles. Zijn formule daarbij is ↓vertrouwen = ↓ snelheid ↑kosten en het omgekeerde dus ook: ↑vertrouwen = ↑snelheid ↓kosten. Vertrouwen is geen soft skill, maar juist een heel hard en efficiënt middel als het gaat om kostenbesparing en verhoging van de snelheid in organisaties. En natuurlijk wordt dat met allerlei voorbeelden geïllustreerd. Na deze boodschap introduceert Covey de ‘5 waves of trust’. Deze golven representeren de 5 niveaus waarop we vertrouwen moeten bouwen. Het werkt van binnen naar buiten. De 5 golven zijn: zelfvertrouwen, vertrouwen in relaties, vertrouwen in organisatie, vertrouwen in de markt en maatschappelijk vertrouwen. De rest van het boek werkt hij deze 5 golven uit. Even voor de beeldvorming waar Covet het zwaartepunt legt; ruim 80 bladzijden over zelfvertrouwen, meer dan 100 bladzijden over vertrouwen in relaties, 25 bladzijden over vertrouwen in organisaties, 10 bladzijden over vertrouwen in de markt en 10 bladzijden over maatschappelijk vertrouwen .

Zoals aangegeven, meer dan 80 bladzijden over zelfvertrouwen, oftewel hoe kunnen we onszelf vertrouwen en hoe worden we mensen die te vertrouwen zijn? Volgens Covey wordt zelfvertrouwen bepaald door vier aspecten: integriteit, intentie, mogelijkheden en resultaten. Dit werkt hij elk in aparte hoofdstukken uit. De eerste twee ziet hij als karaktertrekken, de overige twee als competenties.
Integriteit bestaat uit eerlijkheid, congruentie tussen intentie en gedrag (‘walk your talk’), nederigheid (wat betekent dat je meer bezig bent met wat goed is dan gelijk willen hebben) en moed (het lef hebben om het goede te doen, ook als het moeilijk is).

Covey zegt op blz. 76, bijna tussen neus en lippen, prachtige dingen over intentie :
· Intentie is belangrijk
· We neigen ernaar onszelf te beoordelen op basis van onze intentie, terwijl we anderen beoordelen op basis van hun gedrag
· We neigen ertoe de intentie van anderen te baseren op basis van onze ervaringen en overtuigingen
· Onze perceptie van de intentie van anderen beïnvloedt het vertrouwen wat we in die persoon hebben
· We worden vaak gewantrouwd door de conclusies die anderen trekken over wat we doen
· Het is belangrijk om die conclusies actief te beïnvloeden door onze intenties te communiceren
Covey verklaart overigens niet waarom we vaak negatieve in plaats van positieve conclusies trekken over wat anderen doen (wat overigens wel zo is, volgens de wetenschap). Intentie gaat over je motieven, je agenda (wat je gaat doen met je motieven) en het gedrag dat daaruit voortkomt.
Mogelijkheden gaat over de talenten, je vaardigheden, je kennis, je kwaliteiten en je mogelijkheden om optimaal te functioneren. Resultaten tenslotte, gaat over je ‘track record’, wat je resultaten waren, zijn en naar verwachting zullen zijn.

De tweede golf; vertrouwen in relaties gaat over hoe je in relatie met anderen vertrouwen kunt opbouwen. Covey verdeelt dit in 13 gedragingen die voortkomen uit de 4 kernelementen van zelfvertrouwen. Ze zijn volgens Covey junior universeel en meteen toepasbaar. Het zijn:
1. Vertel de waarheid, wees eerlijk
2. Toon respect, geef oprecht om anderen
3. Creëer transparantie, wees open
4. Herstel je fouten, biedt excuses aan
5. Wees loyaal, geef credits aan anderen
6. Lever resultaten
7. Verbeter jezelf steeds weer, ontwikkel jezelf
8. Confronteer, maak moeilijke dingen bespreekbaar
9. Maak verwachtingen helder en bespreek ze
10. Wees verantwoordelijk
11. Luister eerst, begrijp de ander
12. Hou je aan je afspraken
13. Bouw vertrouwen uit, laat zien dat je er in gelooft

Deze gedragingen worden in 13 aparte hoofdstukken toegelicht en geïllustreerd aan de hand van aansprekende voorbeelden.

Dan komen we op het, wat mij betreft, magere deel van het boek; de hoofdstukken over vertrouwen in organisaties, vertrouwen in de markt en maatschappelijk vertrouwen. Het is niet zozeer dat Covey daar rare dingen zegt, het is alleen weinig en voortbouwend op wat hij al heeft gezegd. Bijvoorbeeld bij vertrouwen in organisaties zegt hij dat symbolen in de organisatie belangrijk zijn (bijvoorbeeld dat je geen sloten op deuren moet doen, als je ervan uitgaat dat je werknemers te vertrouwen zijn) en past hij de vier kernelementen van zelfvertrouwen toe op organisaties. Het gaat om ‘alignment’ zorgen dat de structuren en systemen binnen een organisatie in lijn zijn met de kernelementen en het gedrag. Ook geeft hij signalen van wantrouwen en vertrouwen in organisaties aan. En hoewel dat dus goed wegleest, mist hij hier, wat mij betreft, cruciale aspecten. Bijvoorbeeld: welke organisatieopzet hoort bij een bedrijf gebouwd op vertrouwen? De belangrijkste misser, wat mij betreft, is dat in de literatuur over vertrouwen in organisaties vertrouwen altijd wordt gekoppeld aan invloed; de zogenaamde high trust high power organisaties. Vertrouwen valt of staat met de hoeveelheid invloed die mensen in organisaties hebben en voelen. Bekendste voorbeeld is Semco, het bedrijf van Richard Semler, waar werknemers zelf bepalen hoeveel ze verdienen, wanneer ze werken en hoe ze hun werkplek inrichten. Essentieel dus en daar rept Covey niet over.

Bij vertrouwen in de markt heeft hij het over dat het vertrouwen in een merk allesbepalend is. Met daarbij veel voorbeelden. En ook hier weer de vier kernelementen toegepast.
Bij maatschappelijk vertrouwen gaat het om het principe van ‘contribution’, je bijdrage van je bedrijf aan een gezonde samenleving. Met het idee dat je als je een verantwoordelijk bedrijf hebt, je je ook verantwoordelijk opstelt naar je omgeving.

Conclusie:
Dit boek leest makkelijk en goed weg. Het is zeer overtuigend in zijn boodschap en alleen daarom al van groot belang. De uitwerking van hoe zelfvertrouwen en vertrouwen in relaties is uit te bouwen is helder en op zijn tijd een echte eye-opener. De uitwerking naar hoe je dat dan vormgeeft in je organisatie, naar de markt en maatschappij toe is mager. Vooral omdat hij de relatie tussen vertrouwen en invloed niet noemt en uitwerkt.
Tica Peeman